Συμπλήρωση στον μεταπτυχιακό οδηγό σπουδών: Ορθόδοξη Εκκλησία και οθωμανική διοίκηση

Στην διάρκεια του εαρινού εξαμήνου θα προσφερθεί επίσης μεταπτυχιακό σεμινάριο από τον αναπλ. καθηγ. Π. Κονόρτα

 

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΟΝΟΡΤΑΣ
Εαρινό εξάμηνο

Θέμα: Ορθόδοξη Εκκλησία και οθωμανική διοίκηση
Subject: Orthodox Church and ottoman administration

Περίληψη: Το σεμινάριο θα εστιάσει στις πολλαπλές (θεσμικές, οικονομικές, πολιτικές) σχέσεις ανάμεσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία -και ιδιαίτερα το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως- και την οθωμανική διοίκηση κατά την περίοδο που ξεκινά από την ΄Αλωση και λήγει με το τέλος της περιόδου ακμής του οθωμανικού κράτους (τέλη 16ου αι.). Η προσέγγιση του παραπάνω ζητήματος θα γίνει με την αντιπαραβολή κυρίως οθωμανικών και ελληνικών πηγών που αφορούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ανάμεσα στα επί μέρους ζητήματα που θα εξετασθούν θα είναι η επιβίωση θεσμών από την βυζαντινή περίοδο, η ανάμιξη της οθωμανικής διοίκησης στην εσωτερική λειτουργία του εκκλησιαστικού μηχανισμού, η πολιτική αντιμετώπιση από την Εκκλησία της οθωμανικής εξουσίας, καθώς και η διεθνής εμβέλεια της Ορθόδοξης Εκκλησίας κάτω από οθωμανική πολιτική εξουσία (σχέσεις με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τους Διαμαρτυρομένους, πολιτικές οντότητες της Δυτικής Ευρώπης αλλά και την ορθόδοξη Μοσχοβία (μετέπειτα Ρωσία)), Τέλος θα εξετασθεί αν τα παραπάνω έχουν στατική ή δυναμική μορφή και εξέλιξη.

Summary: The seminar will focus on the multiple relations (institutional, economic, political) between the Orthodox Church –and especially the Greek-Orthodox Patriarchate of Constantinople– and the Ottoman administration during the period beginning from the Fall of Constantinople (1453) till the end of the heyday of the Ottoman state (late 16th century). The above mentioned issue will be discussed mainly through confrontation between Ottoman and Greek sources related to the Orthodox Church. Among special topics to be discussed will be the survival of Byzantine institutions, the interference of the Ottoman administration into the functions of the ecclesiastical mechanism, the political considerations of the Church towards the Ottoman administration, as well as the international presence of the Orthodox Church under Ottoman political power (relations with the Roman Catholic Church, the Protestants, some political entities in Western Europe as well as Orthodox Moskovy (later Russia)). Finally there will be an attempt to examine if all the above mentioned topics had static shape or dynamic evolution.

Ενδεικτική βιβλιογραφία/ Selective bibliography Aποστολόπουλος, Δ, Επίσημα κείμενα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, Αθήνα 2011.

• Braude, B., "Foundation myths of the millet system", in Braude, Β. – Lewis, Β.
• (eds.), Christians and Jews in the Ottoman Empire. The functioning of a plural society, I, Νέα Υόρκη - Λονδίνο 1982, σ. 69-88.
• Clogg, R., "The Greek Millet in the Ottoman Empire", in Braude, B. – Lewis, B.
• (eds.), Christians and Jews in the Ottoman Empire. The functioning of a plural society, I, Νέα Υόρκη - Λονδίνο 1982, σ. 185-208.
• Εταιρεία Μελέτης της Καθ' ημάς Ανατολής (εκδ.), Ρωμιοί στην υπηρεσία της Υψηλής Πύλης [Tρίτη Επιστημονική Ημερίδα. Αθήνα, 13 Ιανουαρίου 2001. Πρακτικά], Αθήνα 2002.
• Hering, G., Οικουμενικό Πατριαρχείο και ευρωπαϊκή πολιτική, 1620-1638, Αθήνα 1992 (μτφρ. Δ. Κούρτοβικ).
• Χιδίρογλου, Π., «Σουλτανικά βεράτια», Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, 7 (1973), σ. 119-250.
• Inalcіk, H., "Ottoman archival materials on millets" in B. Braude - B.
• Lewis, (eds.), Christians and Jews in the Ottoman Empire. The functioning of a plural society, I, σ. 437-449.
• Inalcіk, H., "The status of the Greek Orthodox patriarch under the Ottomans", Turcica, 21/23 (1991), σ. 412-421.
• Konortas, P., "Considérations ottomanes au sujet du statut du Patriarcat orthodoxe de Constantinople. Quelques hypothèses", Comité National Grec des Études du Sud-Est Européen /Centre d'Études du Sud-Est Européen (εκδ.), Communications grecques présentées au IVe Congrès International des Études du Sud-Est Européen, Αθήνα 1990, σ. 213-226.
• Konortas, P., "From tâ'ife to millet: Ottoman terms for the Ottoman Greek- Orthodox community", D. Gondicas - Ch. Issawi (εκδ.), Ottoman Greeks in the Age of nationalism: politics, economy and society in the nineteenth century, Πρίνστον 1999, σ. 169-179.
• Konortas, P., "Les contributions Patriarchikè Zetèia et Basilikon Charatzion: contribution à l'histoire économique du Patriarcat Oecuménique aux XVe et XVIe siècles", Centre des Recherches Néo-helléniques/Fondation Nationale de la Recherche Scientifique (εκδ.), Actes du IIe colloque international d'histoire. Économies méditerranéennes, équilibres et intercommunications (XIIIe-XVe siècles), III, Αθήνα 1986, σ. 217-255.
• Κονόρτας, Π., «Η οθωμανική κρίση του ΙΣΤ΄ αιώνα και το Οικουμενικό Πατριαρχείο», Τα Ιστορικά, 2/3 (1985), σ. 149-188.
• Κονόρτας, Π., Οθωμανικές θεωρήσεις για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, 17ος-αρχές 20ού αιώνα. Βεράτια για τους Προκαθημένους της Μεγάλης Εκκλησίας, Αθήνα 1998.
• Κονόρτας, Π., «Ορθόδοξοι Πατριάρχες στην υπηρεσία της Υψηλής Πύλης», Εταιρεία Μελέτης της Καθ' ημάς Ανατολής (εκδ.), Ρωμιοί στην υπηρεσία της Υψηλής Πύλης [Tρίτη Επιστημονική Ημερίδα. Αθήνα, 13 Ιανουαρίου 2001. Πρακτικά], Αθήνα 2002, σ. 103-134.
• Κονόρτας, Π., «Oικονομικές σχέσεις ανάμεσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και την οθωμανική διοίκηση», Αδελφότης οφφικιάλων του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Παναγία η Παμμακάριστος» (εκδ.), Επιστημονική Ημερίδα «Tο Οικουμενικό Πατριαρχείο και η οικονομία του Γένους». Εισηγήσεις, Αθήνα 2007, σ.79-113.
• Μιχαήλ, Μ., Η Εκκλησία της Κύπρου κατά την οθωμανική περίοδο (1571-1878). Η σταδιακή συγκρότησή της σε θεσμό πολιτικής εξουσίας, Λευκωσία 2005.
• Papadopoullos, Th., Studies and documents relating to the history of the Greek church and people under Turkish domination, Βρυξέλλες 1952.
• Pitsakis, C., «À propos des actes du Patriarcat de Constantinople concernant la proclamation de l'Empire de Russie (XVIe siècle): survivances et souvenirs de la terminologie et de l'idéologie impériale constantinopolitaine», Da Roma alla Terza Roma. IX Seminario internazionale di Studi Storici, Campidoglio, 21-22 aprile, 1989. L'idea di Roma a Mosca, secoli XV-XVI, σ.87-138.
• Pitsakis, C. «De la fin des temps à la continuité impériale: constructions idéologiques post-byzantines au sein du Patriarcat de Constantinople», Centre d'Études Byzantines, Néo-helléniques et Sud-Est Européennes/École des Hautes Études en Sciences Sociales (εκδ.), Le Patriarcat Oecuménique de Constantinople aux XIVe-XVIe siècles: rupture et continuité. Actes du colloque international. Rome, 5-6-7 décembre 2005 [=Dossiers Byzantins 7], Παρίσι 2007, σ. 222 επ.
• Runciman, S., The Great Church in captivity; a study of the Patriarchate of Constantinople from the eve of the Turkish conquest to the Greek War of Independence, Κέμπριτζ 1968 [ελλ μτφρ Αθήνα 1980].
• Stojanovich, T., "The Conquering Balkan Orthodox Merchant", Journal of Economic History, 20 (1960), σ. 234-313.
• Ζαχαριάδου, Ε., Δέκα τουρκικά έγγραφα για τη Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567), Αθήνα 1996.

---