Νεα επιλεγόμενα μαθήματα αρχαιολογίας

Α. Επιλεγόμενα Σεμιναριακά

ΣΑ 26 Kλασική Αρχαιολογία

Εικόνες από το αρχαίο θέατρο

   Η σκηνική παρουσίαση του αρχαίου θεάτρου συνίσταται σε μια αλληλουχία οπτικών και ακουστικών εικόνων, η οποία έχει χαθεί οριστικά. Φαίνεται ωστόσο ότι το θέατρο απετέλεσε πηγή έμπνευσης για ορισμένους αγγειογράφους της υστεροαρχαϊκής και κλασικής εποχής, μέσα από το έργο των οποίων μπορούμε να αποκαταστήσουμε συγκεκριμένα στοιχεία από το χαμένο θέαμα της τραγωδίας, της κωμωδίας και του σατυρικού δράματος.

   Μπορούμε επιπλέον, ανάμεσα στις χιλιάδες αγγειογραφίες με μυθολογικό περιεχόμενο,  να εντοπίσουμε στοιχεία από συγκεκριμένες  μυθολογικές διηγήσεις που αποτελούσαν τον πυρήνα όχι μόνο των σωζόμενων αλλά και ορισμένων χαμένων θεατρικών έργων, τα οποία μας είναι γνωστά μόνο ως τίτλοι ή από αποσπάσματα και μεταγενέστερες αναφορές.

   Οι σχέσεις των εικαστικών και θεατρικών εικόνων διερευνώνται αναλυτικά στο σεμινάριο, το οποίο περιλαμβάνει  υποχρεωτική εκπόνηση εργασίας και προφορική παρουσίασή της.

Ε. Κεφαλίδου, 3 ώρες

ΣΑ 27 Μουσειολογία

Τα μουσεία στη σύγχρονη κοινωνία: Αξίες, ρόλοι, κοινωνικές ομάδες, δράσεις.

  Στόχος του μαθήματος είναι να αναδείξει τις πολλαπλές αξίες των μουσείων και να εξοικειώσει τους φοιτητές με πολιτικές και πρακτικές που προάγουν τον εκπαιδευτικό και κοινωνικό ρόλο των μουσείων ως οργανισμών ανοικτών στην κοινωνία.

   Το μάθημα αρθρώνεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος αναλύονται βασικές θεωρίες και αρχές της μουσειακής εκπαίδευσης, η έννοια του μουσείου ως χώρου αυτόβουλης μάθησης, και το πεδίο της μελέτης των επισκεπτών μουσείων.

   Στο δεύτερο μέρος μελετάται ο ρόλος του μουσείου ως φορέα δημιουργίας κοινωνικών διεργασιών και σχέσεων, και παράλληλα σχολιάζονται έννοιες-κλειδιά όπως: μουσεία και κοινότητες, μουσεία και ταυτότητα, μουσεία και κοινωνική συνοχή, μουσεία και μνήμη.

   Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει τις προφορικές παρουσιάσεις των υποχρεωτικών εργασιών των φοιτητών, οι οποίες αποτελούν μια σειρά από ενδεικτικές μελέτες περίπτωσης από ελληνικά και ξένα μουσεία και σχετίζονται με τη θεματολογία των δύο προηγούμενων μερών.

   Στο πλαίσιο του σεμιναρίου θα σχεδιαστεί μία ομαδική συμμετοχική δράση με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων που εορτάζεται κάθε χρόνο την 18^η Μαΐου. Όλο το υλικό του μαθήματος θα αναρτηθεί στην πλατφόρμα η-τάξη, μαζί με πλούσια βιβλιογραφία. Θα πραγματοποιηθούν στοχευμένες επισκέψεις σε μουσεία της Αθήνας.

   Σεμινάριο με υποχρεωτική παρακολούθηση και εκπόνηση γραπτής εργασίας, της οποίας θα προηγηθεί υποχρεωτική προφορική παρουσίαση.

Μ. Μούλιου, 3 ώρες 

ΣΑ 29 Kλασική Αρχαιολογία

Νεωτερικές προσλήψεις του κλασικού πολιτισμού: η περίπτωση της σύγχρονης Ελλάδας κατά τον 19ο και 20ό αιώνα

   Η κλασική αρχαιότητα αναγνωρίζεται πλέον ως σημαντική πηγή έμπνευσης για τη συγκρότηση εθνικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων στον σύγχρονο δυτικό κόσμο. Ο κλασικός αρχαιολόγος καλείται – τόσο από την πολιτεία όσο και από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο – να προμηθεύσει το συλλογικό φαντασιακό με τα στοιχεία εκείνα που είναι απαραίτητα για τις διεργασίες αυτές, αλλά και να επικυρώσει τη δημόσια αντίληψη περί κλασικού παρελθόντος.

   Το σεμινάριο εστιάζεται στην πολιτισμική ιστορία της Ελλάδας κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, με σκοπό να διερευνηθούν οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες νεωτερικές αναγνώσεις του κλασικού πολιτισμού αξιοποιούνται ως πνευματικό πρότυπο, αλλά και μοχλός πολιτικής διάδρασης. Στα θέματα του σεμιναρίου περιλαμβάνονται: η συγκρότηση της ελληνικής προϊστορίας· η εθνικοποίηση του κλασικού πολιτισμού· κράτος και μνημεία· η αρχαιολογία στην νεοελληνική πεζογραφία και ποίηση· η κλασική αρχαιότητα στο νεοελληνικό θέατρο και τον κινηματογράφο· η αναβίωση του αρχαίου δράματος κατά τον 20ό αιώνα.

   Η πραγμάτευση των θεμάτων αυτών επιχειρείται και ως εισαγωγή στις Σπουδές Πρόσληψης και τις Πολιτισμικές Σπουδές, δύο επιστημονικούς κλάδους απαραίτητους για τη θεωρητική κατάρτιση ενός αρχαιολόγου, ιδιαίτερα στο σημερινό, παγκοσμιοποιημένο πολιτισμικό περιβάλλον.

Δ. Πλάντζος, 3 ώρες

Β. Επιλεγόμενα μη σεμιναριακά

ΙΑ 64  Kλασική Αρχαιολογία

Αττική μελανόμορφη αγγειογραφία (6ος  – πρώιμος 5ος αιώνας π.Χ.)

   Εξετάζεται  αναλυτικά η παραγωγή των μελανόμορφων αγγείων που κατασκευάζονταν στην Αττική κατά την αρχαϊκή εποχή. Μετά από μια εισαγωγή σχετικά με την παλαιότερη κεραμική παράδοση, θα εξετάσουμε τις τεχνικές κατασκευής,  τα σχήματα,  τις  χρήσεις και το εμπόριο των αγγείων, που παράγονταν σε μεγάλες ποσότητες και εξάγονταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Επίσης θα  εμβαθύνουμε στην πλούσια εικονογραφία τους, που μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για διάφορους τομείς της  καθημερινής ζωής, της θρησκείας και της ιδεολογίας εκείνης της περιόδου.

Παρακολουθώντας χρονολογικά το έργο των σημαντικότερων αττικών μελανόμορφων αγγειογράφων και των εργαστηρίων τους, θα διερευνήσουμε τους βασικούς εικονογραφικούς κύκλους, τις μεθόδους  της εικαστικής αφήγησης, τη συνάφεια των εικόνων με τους φορείς τους (δηλαδή με τα συγκεκριμένα σχήματα των αγγείων), καθώς και τη σχέση των παραστάσεων με τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της αρχαϊκής εποχής.

   Στο πλαίσιο του μαθήματος θα γίνουν επισκέψεις στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και άλλα Μουσεία της Αθήνας.

Ε. Κεφαλίδου, 3 ώρες

ΙΑ 101  Μουσειολογία

Μουσειακές εκθέσεις: από τον ερμηνευτικό σχεδιασμό, στην οργάνωση και εμπειρία της έκθεσης

   Οι μουσειακές εκθέσεις συγκροτούν ίσως το κυριότερο επικοινωνιακό σύστημα που διαθέτουν τα μουσεία για τη δημόσια προβολή των συλλογών τους, την παρουσίαση ποικίλων θεμάτων και τη διάχυση μηνυμάτων με στόχο την προαγωγή της γνώσης, την ανάπτυξη διαλόγου με διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και ουσιαστικά την κατανόηση του κόσμου.

   Η οργάνωση μουσειακών εκθέσεων είναι πολυσύνθετη διαδικασία που συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη και συμπυκνώνει δημιουργικά τις βασικές λειτουργίες του μουσείου: έρευνα και ερμηνεία, τεκμηρίωση και ορθή διαχείριση των συλλογών, οργάνωση του χώρου, επιλογή ερμηνευτικών μέσων και δημιουργία εμπειριών, επικοινωνία, γνωριμία με τους επισκέπτες και συνεργασία με την κοινότητα.

   Στόχος του μαθήματος είναι να μελετήσει αναλυτικά τα ‘γιατί’, ‘πού’, ‘πώς’ και ‘για ποιους’ διαφορετικών τύπων μουσειακών εκθέσεων στην Ελλάδα και στον κόσμο. Η θεωρητική επισκόπηση θα αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς για το δημιουργικό πειραματισμό των φοιτητών στον ερμηνευτικό σχεδιασμό και τα βασικά στάδια σύνταξης μιας μουσειολογικής μελέτης, με έμφαση στην ερμηνεία αρχαιολογικού υλικού.

    Η διδασκαλία βασίζεται στη χρήση των νέων τεχνολογιών (πλούσιο Ο/Α υλικό, αξιοποίηση της πλατφόρμας η-τάξη), στη διεξαγωγή συζήτησης και δημιουργικών ασκήσεων με βάση συγκεκριμένο μουσειακό υλικό, καθώς και σε στοχευμένες επισκέψεις σε μουσεία της Αθήνας.

Μ.Μούλιου, 3 ώρες