Ελληνική αρχική σελίδα » Διδακτικό προσωπικό » Ονομαστικός κατάλογος, βιογραφικά, συγγραφικό έργο » Βαλαβάνης

Παναγιώτης Βαλαβάνης - Συγγραφικό έργο

Βιβλία

Παναθηναϊκοί αμφορείς από την Ερέτρια. Συμβολή στην αττική αγγειογραφία του 4ου π.Χ. αι.

 

Αθήνα 1991. Έκδοση στη σειρά 'Βιβλιοθήκη της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας' αρ. 122. Σελ. xxii + 357, πίν. 167

Με αφορμή τη δημοσίευση εννέα παναθηναϊκών αμφορέων του 363 και του 360 π.Χ. που βρέθηκαν στην Ερέτρια, γίνεται ευρεία πραγμάτευση όλων των σχετικών θεμάτων: Στο Α΄ μέρος παρουσιάζονται τα ανασκαφικά δεδομένα του ευρήματος και εκφράζονται ορισμένες σκέψεις για τον τρόπο μεταφοράς των αθηναϊκών αυτών αγγείων στην Ερέτρια

Στο Β΄ μέρος, η μελέτη του σχήματος των αγγείων σε σχέση με την απόδοσή τους σε συγκεκριμένα χέρια αγγειογράφων αποδεικνύει ότι αγγειογράφος και αγγειοπλάστης στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ένα και το αυτό πρόσωπο.

Η εικονογραφία της κύριας πλευράς των αγγείων εμφανίζει ενδιαφέρουσες αποδόσεις και καινοτομίες: Αρχαϊστική Αθηνά στον τύπο της Προμάχου και του Παλλαδίου, στροφή της θεάς προς τα δεξιά μετά από 200 χρόνια αριστερόστροφης στάσης, παρουσία ιπτάμενων Νικών και του αγάλματος της Ειρήνης του Κηφισόδοτου πάνω στους κιονίσκους που πλαισιώνουν την Αθηνά. Τα φαινόμενα αυτά δίνουν αφορμή για πολλές σκέψεις και νέες ερμηνευτικές προτάσεις με βάση το ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο της εποχής που δημιουργήθηκαν.

Στο Γ΄ μέρος αναλύεται η τεχνοτροπία των εννέα αγγείων με βάση τα χαρακτηριστικά των τεσσάρων αγγειογράφων τους. Λεπτομερείς συγκρίσεις αγγείων της ίδιας χρονιάς, που έχουν τα ίδια εικονογραφικά θέματα οδήγησαν σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τον αριθμό των εργαζομένων και τον τρόπο εργασίας τους σε ένα κεραμικό εργαστήριο. Ακόμη, έρευνα και συγκρίσεις με απολύτως χρονολογημένα πρωιμότερα και μεταγενέστερα αγγεία δίνει τη δυνατότητα να ταυτιστούν οι αγγειογράφοι των παναθηναϊκών αμφορέων από την Ερέτρια με ήδη γνωστούς από τα ερυθρόμορφα αγγεία ρυθμού Κερτς (Ζ. του Pourtales, Ζ. του Μαρσύα, Ζ. των Αθηνών 12592 και Ζ. της γαμήλιας πομπής). Με το δεδομένο αυτό, ακολούθησε νέα μελέτη του συνολικού έργου των αγγειογράφων αυτών, τους αποδόθηκαν πολλά νέα αγγεία και, τέλος, με βάση την απόλυτη χρονολόγηση των παναθηναϊκών τους αμφορέων, έγινε νέα ακριβέστερη χρονολόγηση όλων των αγγείων τους.

ΗΥSPLEX. The Starting Mechanism in Ancient Stadia. A Contribution to the Ancient Greek Technology.

 

University of California Publications. Classical Studies no 36 (1999). Σελ. xviii + 183 εικ. 128

Mε αφορμή την απεικόνιση ύσπληγος σε παράσταση άφεσης οπλιτοδρομίας σε παναθηναϊκό αμφορέα του 344 π.Χ., γίνεται νέα, συνολική μελέτη του προβληματικού θέματος των συστημάτων άφεσης αγώνων δρόμου στα αρχαία ελληνικά στάδια.

Αρχικά, και στο πλαίσιο της ιστορίας της έρευνας για το θέμα, προσεκτική μελέτη των γραπτών πηγών οδήγησε στη σαφή διάκριση και την άρση της σύγχυσης ως προς τη σημασία των λέξεων ύσπληξ και βαλβίς που υπήρχε στην Αρχαιότητα και συνεχίστηκε και στη σύγχρονη έρευνα. Κατόπιν γίνεται παράθεση των αρχιτεκτονικών δεδομένων τεσσάρων σταδίων της περιοχής Αργολιδοκορινθίας, μπροστά από τις βαλβίδες των οποίων είχαν ήδη εντοπισθεί πρόσθετες λίθινες βάσεις, προορισμένες να δέχονται κάποιο άγνωστης μορφής εμπόδιο.

Στο Β΄ κεφάλαιο αναλύονται τα εικονογραφικά δεδομένα του παναθηναϊκού αμφορέα και γίνεται προσπάθεια αποκατάστασης του συστήματος και αναπαράστασης του τρόπου λειτουργίας του με βάση, εκτός από τα αρχιτεκτονικά στοιχεία και: α. τα νέα εικονογραφικά δεδομένα του παναθηναϊκού αμφορέα, β. τις ονομασίες μερών της ύσπληγος που αναφέρονται σε δηλιακή επιγραφή και γ. την υπόθεση ότι ο μηχανισμός της υστεροκλασικής ύσπληγος λειτουργούσε όπως οι παρόμοιοι μηχανισμοί των λιθοβόλων μηχανών (καταπελτών) της ίδιας εποχής.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου και με βάση τα προηγούμενα δεδομένα, εξετάζονται τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των αφέσεων άλλων ελλαδικών σταδίων. Επισημαίνονται νέες ενδείξεις για παρουσία ύσπληγος στην Ολυμπία και στην αθηναϊκή Αγορά και γίνεται κριτική στην αναπαράσταση της ύσπληγος του σταδίου των Δελφών. Ποικίλης μορφής δεδομένα σε μερικά μικρασιατικά στάδια οδήγησαν στην υπόθεση ύπαρξης εδώ άλλου τύπου ύσπληγος, ίσως καθολοκληρίαν φορητής, που πιθανότατα υπήρχε και στα γυμνάσια για την άσκηση των αθλητών.

Κατόπιν παρουσιάζονται οι ύσπληγες μερικών σταδίων της ύστερης Ελληνιστικής περιόδου, κυρίως της Επιδαύρου, της Πριήνης και της Κω, όπου έχουν σωθεί μνημειώδη συστήματα άφεσης ενταγμένα σε μεγαλοπρεπείς πύλες - εισόδους.

Σχήμα: 24,8×31,5 εκ. Σελίδες: 448
Εικόνες: 700 (40 σχέδια, 10 χάρτες,
650 έγχρωμες φωτογραφίες)
Βιβλιοδεσία: πανόδετο
ISBN: 13 978-960-7037-42-8 (ελληνική έκδοση)
ISBN: 13 978-960-7037-43-5 (αγγλική έκδοση)
Γλώσσες: ελληνική, αγγλική
Τιμή: 110,00€ + ΦΠΑ (6.5%) = 117,15€

Αποκλειστική διάθεση της αγγλικής έκδοσης
για την Ελλάδα: Εκδόσεις Καπόν
Αποκλειστική διάθεση της αγγλικής έκδοσης
για τον υπόλοιπο κόσμο: J. Paul Getty Museum

IEPA KAI AΓΩNEΣ
Στην αρχαία Ελλάδα

 

ΠANOΣ BAΛABANHΣ
Καθηγητής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρόλογος: Sir JΟΗΝ BΟΑRDMAN
Oμ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης

Για τους αρχαίους Έλληνες το ξεκίνημα της ιστορίας τους έφθανε σε χρόνους μυθικούς και ήταν συνδεδεμένη με τους ίδιους τους θεούς και τους ήρωες. Τα ιερά τους, όπως ήταν φυσικό, δεν ήταν μόνον τόποι λατρείας, αλλά και χώροι άρρηκτα δεμένοι με την ιστορία τους, όπου τελούνταν γιορτές και αγώνες προς τιμήν των θεών και κάτω από την προστασία τους. Οι αγώνες είχαν χαρακτήρα ιερό αλλά και παιδευτικό συνάμα. Αποσκοπούσαν στην καλλιέργεια ενός ακέραιου ανθρώπου, που συνταιριάζει αρμονικά το πνεύμα με το σώμα του. Γι' αυτό άλλωστε σ' όλα τα πανελλήνια ιερά υπήρχε πάντα Στάδιο και Θέατρο, όπου τελούνταν οι αθλητικοί και οι μουσικοί αγώνες αντίστοιχα.

Το βιβλίο «Ιερά και Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα» προσπαθεί να αναδείξει αυτή την καθοριστική σχέση ανάμεσα στους αγώνες, τους θεούς, τους ήρωες και τα ιερά τους. Μέσα από τις σελίδες της νέας αυτής έκδοσης παρουσιάζονται τέσσερις πανελλήνιες γιορτές -Ολύμπια, Πύθια, Νέμεα και Ίσθμια- και μια μεγάλη τοπική γιορτή -τα Παναθήναια-, καθώς και τα ιερά όπου διεξάγονταν οι αγώνες αντίστοιχα στην Ολυμπία, στους Δελφούς, στη Νεμέα, στα Ίσθμια και στην Αθήνα.

Τα κτίσματα και γενικότερα η τοπογραφία των αρχαίων ιερών, τα κατορθώματα των θεών και των ηρώων, οι πανάρχαιοι μύθοι αλλά και η ιστορία των αγώνων αναπτύσσονται με κείμενα εύληπτα και επιστημονικά τεκμηριωμένα. Απόψεις χώρων, τοπογραφικά σχέδια, πολυποίκιλα ευρήματα των ανασκαφών -γλυπτά και αγγεία, έργα της μεταλλοτεχνίας, νομίσματα και επιγραφές - εικονογραφούν τα κείμενα και αναδεικνύουν τόσο τα ιερά όσο και τους αγώνες και τους πανάρχαιους μύθους.

Σχήμα: 25×31,6 εκ. Σελίδες: 380
Εικόνες: 674 έγχρωμες
Βιβλιοδεσία: πανόδετο
ISBN: 978-960-7037-86-2 (ελληνική έκδοση)
ISBN: 978-960-7037-84-8 (αγγλική έκδοση)
Γλώσσες: ελληνική, αγγλική
Τιμή: 95,00€ + ΦΠΑ (6.5%) = 101,11€

Αποκλειστική διάθεση της αγγλικής έκδοσης για
ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό: J. Paul Getty Museum
Αποκλειστική διάθεση της αγγλικής έκδοσης για την
Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο: Εκδόσεις Καπόν

ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

 

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ
Γενική επιμέλεια: ΠΑΝΟΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ
Καθηγητής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρόλογος: ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ
Καθηγητής, Διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη

Το βιβλίο Μεγάλες στιγμές της ελληνικής αρχαιολογίας μάς καλεί σε ένα ταξίδι στις πιο σημαντικές ανασκαφές που έχουν διεξαχθεί

στον ελληνικό χώρο από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Μέσα από τα γλαφυρά κείμενα και την πλούσια εικο-νογράφηση ο αναγνώστης παρακολουθεί το χρονικό της αποκάλυψης του αρχαίου ελληνικού κόσμου και ξαναζεί τις μεγάλες εκείνες στιγμές και τη συγκίνηση που προκάλεσαν σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι σημαντικές ανασκαφές σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι πολλές. Στο βιβλίο διαλέξαμε αυτές που αντανακλούν πιο εύγλωττα την εποχή τους. Ξεκινάμε με τις πρώτες εργασίες που έγιναν στην Ακρόπολη αμέσως μετά την Απελευθέρωση, για να την μετατρέψουν από κάστρο σε μνημείο. Ακολουθούν οι ανασκαφές στον Κεραμεικό, στη Δήλο, στους Δελφούς, στην Ολυμπία και στις Μυκήνες. Στις αρχές του 20ού αιώνα ανασκάπτονται το ανάκτορο της Κνωσού και οι νεολιθικοί οικισμοί στο Διμήνι και το Σέσκλο, και λίγο αργότερα η Πολιόχνη της Λήμνου, η Αθηναϊκή Αγορά και ο παραλίμνιος οικισμός στο Δισπηλιό της Καστοριάς. Τη νεότερη περίοδο της ελληνικής αρχαιολογίας σηματοδοτούν οι συγκλονιστικές ανακαλύψεις στο Ακρωτήρι της Θήρας και στη Βεργίνα.

Οι βασιλικοί τάφοι στη Σαλαμίνα της Κύπρου, το πλοίο της Κυρήνειας και η ανασκαφή ενός σπουδαίου μυκηναϊκού ναυαγίου στο Uluburun της Μικράς Ασίας συμπληρώνουν το χρονικό των μεγάλων ανακαλύψεων, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας για την παρουσία των Ελλήνων στον ευρύτερο χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Ιδιαίτερη θέση στο βιβλίο έχουν και οι περιπέτειες της ανεύρεσης μερικών από τα αριστουργήματα της ελληνικής γλυπτικής, όπως η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη της Σαμοθράκης, τα χάλκινα αγάλματα του Πειραιά, η κόρη Φρασίκλεια με τον κούρο της Μερέντας, ο γιγάντιος κούρος της Σάμου, αλλά και πολλά πασίγνωστα αγάλματα που ανασύρθηκαν από το βυθό της θάλασσας.

Όλες αυτές τις ανασκαφές και τις ανακαλύψεις τις συνέχει εσωτερικά ο ιστός της ιστορίας της ελληνικής αρχαιολογίας. Έτσι, οι Μεγάλες στιγμές δεν είναι μόνον αναμνήσεις επεισοδίων από μεγάλες ανακαλύψεις αλλά και μια επιτομή της ανασκαφικής εποποιίας στη σύγχρονη Ελλάδα.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΕΤΡΟΥ ΘΕΜΕΛΗ

ΕΠΙΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Π. ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

IX

Δημοσιεύματα Πέτρου Θέμελη

XI-XXII

Βραβεύσεις - Τιμητικές διακρίσεις

XXIII-XXIV

ΠΑΝΟΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ
Addenda et Corrigenda σε παναθηναϊκούς αμφορείς του 4ου π.X. αι.

Ιαν-23

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΓΟΥΝΑΡΗΣ
De Fornace Calcaria: Από τη ζωή καί τον θάνατο ενός ιερού της Ρωμαϊκής περιόδου

25-49

ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ
H περιπετειώδης ιχνηλασία μιας υποτιμημένης Αθηναϊκής δημιουργίας

51-67

ΣΤΕΛΛΑ ΔΡΟΥΓΟΥ
Βεργίνα - Μαρμάρινα σκεύη από το συγκρότημα του Ανακτόρου

69-81

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Λ. ΖΑΧΟΣ
O ναός της Δήμητρας στο Λέπρεο της Τριφυλίας

83-103

ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΡΑΠΩΡΓΑ-ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Πάν, Αρκαδίας μεδέων

105-118

ΝΟΤΑ ΚΟΥΡΟΥ
Ταμύναι Ερετρικης και "Xθόνια Λουτρά". Με αφορμη δύο πρωτογεωμετρικές υδρίσκες από το Αλιβέρι Ευβοίας

119-134

ΒΑΣΙΛΗΣ K. ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ
Μυστηριακοί μύθοι και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα

135-142

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ-ΑΙΝΙΑΝ
Το ιερό του Απόλλωνος στο «Σωρό» Μαγνησίας

143-170

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΝΤΗΣ
Επιστροφή στην κεφαλη Μουσείου Ακρόπολης 2381

171-187

ΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Τρεις επιγραφές εκ των περί το Ασκληπιείον τόπων

189-196

ΒΟΥΛΑ ΜΠΑΡΔΑΝΗ
Ψήφισμα Πυλίων

197-203

ΕΥΑ ΣΗΜΑΝΤΩΝΗ-ΜΠΟΥΡΝΙΑ
O ανάγλυφος πιθαμφορέας της Μερέντας

205-224

ΜΑΡΙΑ Σ. ΜΠΡΟΥΣΚΑΡΗ
Ένα γυναικείο κεφάλι των Ύστατων Αρχαϊκών χρόνων από την Ακρόπολη

225-232

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΙΤΕΡΟΣ
O Απόλλων του Πειραιά και το ιερό στο Δήλεσι

233-253

ΕΛΛΗΑΝΝΑ Γ. ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΥ
Παρατηρήσεις στη Μαινάδα αρ. 261 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

255-269

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΡΙΖΑΚΗΣ
H Real-Politik της Ρώμης και η θλιβερή τύχη της Μεσσήνης μετά τον B' Μακεδονικό Πόλεμο (196-182 π.Χ.)

271-281

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ
Προσωπεία της τορευτικης στη Μακεδονία

283-313

ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥΡΑΤΣΟΓΛΟΥ
Κυζίκου Ελευθερία

315-323

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΚΟΣ
Πρωτογεωμετρική κεραμική από τη Σάμο και οι φιλολογικές μαρτυρίες

325-343

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΑΚΛΑΡΗΣ
Και άλλα προβλήματα του τάφου II της Βεργίνας: Το μέγεθος και οι φάσεις κατασκευής του

345-368

Διευθύνσεις συγγραφέων

369

 

Άθλα, αθλητές και έπαθλα.
Ολυμπιακοί αγώνες και αθλητισμός στην Αρχαία Ελλάδα

 

(1996, 6η έκδοση 2004). Σελ. 104

 

Βιβλίο για το ευρύ κοινό, στο οποίο παρουσιάζονται με πλούσια εικονογράφηση όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με τον αρχαίο ελληνικό αθλητισμό. Εκτός από τα συνήθη θέματα (π.χ. η προέλευση του θεσμού, οι πανελλήνιοι αγώνες, η διεξαγωγή και οι σημαντικότεροι παράγοντες μιας ολυμπιάδος, αθλητική αρχιτεκτονική και τα αγωνίσματα), στο έργο αυτό περιλαμβάνεται πρωτότυπο υλικό σχετικό με τον θρησκευτικό και τον πολιτικό χαρακτήρα των αγώνων, τον ρόλο των γυναικών, καθώς  και την επίδραση του αθλητισμού στην τέχνη και στην ποίηση. Τέλος, σε επίμετρο αναφέρονται τα μέτρα μήκους και οι τρόποι μέτρησης των αρχαίων, τα αρχαία χρονολογικά συστήματα και οι σύγχρονες μέθοδοι χρονολόγησης στην αρχαιολογία.

 

Γεννημένοι νικητές.
Η ιστορία μιας οικογένειας Ολυμπιονικών

 

(Αθήνα 2003). Σελ. 100

 

Προσπάθεια αφηγηματικής προσέγγισης της ζωής των μελών της οικογένειας του Ρόδιου Διαγόρα, της μοναδικής οικογένειας που ανέδειξε τρεις γενιές ολυμπιονικών. Με αφορμή τους αγώνες και τις νίκες του πατέρα Διαγόρα, των τριών γιων του Δωριέα, Ακουσίλαου και Δαμάγητου και του εγγονού του Ευκλέα, γιου της Καλλιπάτειρας, προσεγγίζονται όλες οι πτυχές των Ολυμπιακών αγώνων αλλά και πολλά άλλα θέματα της αρχαίας καθημερινής ζωής (ταξίδια, λατρείες, εμπόριο, κ.λπ.). Στο τέλος παρατίθενται μερικά από τα φιλολογικά και αρχαιολογικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στη συγγραφή, με σκοπό να αντιληφθούν οι αναγνώστες και ιδιαιτέρως τα παιδιά, τις πηγές αλλά και τη διαδικασία δημιουργίας του βιβλίου.

Περίπατοι στην Αθήνα και την Αττική. Τόποι, θεοί, μνημεία.

 

(1994, 4η έκδοση 2004) (Μαζί με την Ιωάννα Φωκά). Σελ. 239 μικρού σχήματος με πλούσια εικονογράφηση. 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

Αρχαιολογικός οδηγός των σημαντικότερων μνημείων της Αθήνας και της υπόλοιπης Αττικής, που απευθύνεται στον μέσο αλλά φιλομαθή επισκέπτη. Το 1997 το βιβλίο μεταφράστηκε στα Αγγλικά.

Οδηγός του Ιστορικού και Ναυτικού Μουσείου του Γαλαξιδιού

 

(σε συνεργασία με τη Ροδ. Σταθάκη (Αθήνα, 2006). 

Οδηγός της νέας έκθεσης του Μουσείου Γαλαξιδιού, που έγινε με την επιστημονική επιμέλεια των συγγραφέων. Υπάρχει και σε αγγλική έκδοση.

Μικρές ιστορίες του Μουσείου. Θησαυροί του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

 

(Αθήνα 2004, σε συνεργασία με την μουσειοπαιδαγωγό Μαρίζα Ντεκάστρο), σελ. 47.

Ιδιόρρυθμος οδηγός του ΕΑΜ, που παρουσιάζει με μια σύγχρονη αισθητική τις συλλογές του μουσείου, επιλέγοντας συγκεκριμένα έργα και εντάσσοντάς τα σε επιμέρους μυθοπλασίες. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο προβάλλονται τα έργα και εντάσσονται στο ιστορικό και καλλιτεχνικό τους πλαίσιο αλλά αναπτύσσονται συγχρόνως οι σχετικές πτυχές της αρχαίας κοινωνίας και δίνονται πολλές πληροφορίες σχετικά με τη μεθοδολογία της αρχαιολογικής επιστήμης.

Χαίρε και πίει. Τα αγγεία του πότου

 

(Έκδοση του Κτήματος Χατζημιχάλη 1996, σε συνεργασία με τον Δ. Κουρκουμέλη). Σελ. 123 

Παρουσιάζονται όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με τα αγγεία πόσεως των αρχαίων, με βάση τα τελευταία δεδομένα της έρευνας, μαζί με αρκετές κριτικές παρατηρήσεις. Μετά από μια εισαγωγή για το συμπόσιο και τα γενικά χαρακτηριστικά των αρχαίων ελληνικών, κυρίως αττικών αγγείων, γίνεται αναλυτική πραγμάτευση όλων των σχετικών με το κρασί σχημάτων. Αυτή περιλαμβάνει τη βασική περιγραφή του σχήματος και τις σχετικές πληροφορίες των αρχαίων γραπτών πηγών, την ακριβή χρήση του αγγείου, καθώς και την εξέλιξη και τις επιμέρους ιδιαιτερότητες κάθε σχήματος.

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στα ποτήρια και μάλιστα στο κατεξοχήν αγγείο πόσεως οίνου, στις κύλικες. Παρουσιάζεται η στιλιστική τους εξέλιξη και γίνεται, με βάση το μέγεθος και την χωρητικότητά τους, προσπάθεια ανάπλασης του τρόπου της χρήσης τους, καθώς και διαφόρων εθίμων του συμποσίου. Τέλος, συζητούνται θέματα σχετικά με την εικονογραφία των αγγείων του πότου και τις επιγραφές που συχνά τα συνοδεύουν.

Το βιβλίο έχει εκδοθεί και στα Αγγλικά. 

Ολυμπία και Ολυμπιακοί αγώνες

 

Αρχαιολογικός Οδηγός (Αθήνα 2004) σε συνεργασία με την καθ. του Παν/μίου Ιωαννίνων και πρώην έφορο Αρχαιοτήτων Ολυμπίας κα Ισμ. Τριάντη) σελ. 107.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Πρόκειται για αρχαιολογικό οδηγό, που εκτός της συνήθους ύλης, περιλαμβάνει και διαφανείς σχεδιαστικές αναπαραστάσεις των σημαντικότερων μνημείων του ιερού, οι οποίες, τοποθετούμενες επάνω στις φωτογραφίες της σημερινής τους κατάστασης, δίνουν στον αναγνώστη και θεατή τη δυνατότητα να κατανοήσει την αρχική μορφή των κτηρίων. 

Αρχιτεκτονική και Πολεοδομία 

 

(1992, 5η έκδοση 2003) (Μαζί με την Ιωάννα Φωκά). Σελ. 124.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

Παρόμοια με την προηγούμενη έκδοση που αναφέρεται σε όλα τα δεδομένα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, με ιδιαίτερο βάρος στην τυπολογία και λειτουργία των διαφόρων δημοσίων και ιδιωτικών κτισμάτων, στα υλικά και τις μεθόδους κατασκευής τους κ.λπ. Το 1999 το βιβλίο μεταφράστηκε στα Αγγλικά και το 2004 στα Γερμανικά.

 

Τα αγγεία και ο κόσμος τους

 

(1990, 6η έκδοση 2003) (Μαζί με την Ιωάννα Φωκά). Σελ. 63

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

Εικονογραφημένη και απλοποιημένη παρουσίαση της διαδικασίας παραγωγής, εμπορίου και χρήσης των αρχαίων ελληνικών και ιδιαιτέρως των αττικών αγγείων, που απευθύνεται κυρίως προς τους μαθητές αλλά και προς όλους τους φιλάρχαιους. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Σουηδικά και γνωρίζει ιδιαίτερη επιτυχία και στο Εξωτερικό.

Ο λόφος με τα κρυμμένα μυστικά

 

(1993, 9η έκδοση 2008) σελ. 98, με πλούσια εικονογράφηση της Άντας Γανώση.

ΑΚΡΙΤΑΣ ΠΑΙΔΙΚΑ

Διήγηση της ιστορίας ενός φανταστικού τόπου στην Ελλάδα, ο οποίος αλλάζει συνεχώς μορφή και χαρακτηριστικά εξαιτίας διαδοχικών εγκαταστάσεων και καταστροφών που έχουν σχηματίσει μια τούμπα. Με τον τρόπο αυτόν παρουσιάζονται στα παιδιά οι σπουδαιότερες φάσεις της ιστορικής διαδρομής του ελληνικού τόπου, από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα, μαζί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Συγχρόνως καταβάλλεται προσπάθεια να γίνουν κατανοητές με απλό τρόπο οι βασικές αρχές και αιτίες της ιστορικής εξέλιξης, καθώς και ο τρόπος με τον οποίον η ανασκαφική διαδικασία αναπλάθει την ιστορία, ερμηνεύοντας τα αρχαιολογικά δεδομένα.

Το βιβλίο συνοδεύεται με ασκήσεις και δραστηριότητες για την εμπέδωση των γνώσεων και με εκτενή βιβλιογραφία για όλα τα αναφερόμενα θέματα. Διδάσκεται συστηματικά σε πολλά δημοτικά σχολεία και έχει χρησιμοποιηθεί ως εγχειρίδιο για τη διδασκαλία των Ελληνικών σε ξένους αρχαιολόγους.

Παρθενών. Ελγίνεια Μάρμαρα

 

(Λεύκωμα που εξέδωσε η Κτηματική Τράπεζα 1989). Σελ. 16, πίν. 30

Συγγραφή του κειμένου του λευκώματος, που περιλαμβάνει την παρουσίαση 30 πινάκων με έργα των Stuart και Revett από την αρχιτεκτονική και τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνος. Γίνεται εκτενής εισαγωγή για το μνημείο, τις ιστορικές συνθήκες που το δημιούργησαν, τη διαδικασία ανοικοδόμησης και τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά, καθώς και τον γλυπτό του διάκοσμο. Περιγράφονται επίσης οι περιπέτειες του Παρθενώνος από την περάτωσή του μέχρι τα χρόνια της απελευθέρωσης, καθώς και το πρόγραμμα και οι στόχοι του σημερινού αναστηλωτικού προγράμματος. Ακόμη γίνεται εκτενής αναφορά στο έργο των δύο Άγγλων καλλιτεχνών, στις συνθήκες και τα αποτελέσματα της διαρπαγής του Έλγιν, ενώ συνοψίζονται και τα κυριότερα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς για τον επαναπατρισμό των μαρμάρων.

Corpus Vasorum Antiquorum. Ελλάς 7. Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνος

 

Αθήναι, Ακαδημία Αθηνών 2001. Σελ. 86, εικ. 59, πίν. 44.   

Στο βιβλίο δημοσιεύονται 70 μελανόμορφα, ερυθρόμορφα, λευκού βάθους και πλαστικά αγγεία που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Μαραθώνος, κατά τον τύπο και τη μορφή που έχει επιβληθεί διεθνώς στη σειρά.  

Η μελέτη περιλαμβάνει κυρίως αγγεία αλλά και όστρακα που ανήκουν σε όλα σχεδόν τα σχήματα και καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής παραγωγής της αττικής αγγειογραφίας, από τα πρωιμότερα μελανόμορφα του τέλους του 7ου π.Χ. αι. έως τα υστεροκλασικά ερυθρόμορφα του α΄ μισού του 4ου. Τα περισσότερα από τα αγγεία προέρχονται από τις ανασκαφές στα νεκροταφεία της Τετραπόλεως του Μαραθώνος, καθώς και από τις περιοχές της Νέας Μάκρης και του Αγίου Ανδρέα. Μερικά έχουν βρεθεί και στο σπήλαιο του Πανός. 

Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ
THE ACROPOLIS THROUGH ITS MUSEUM

 

Το βιβλίο 'Η Ακρόπολη μέσα από το Μουσείο της' δεν είναι ένας απλός οδηγός μουσείου. Παρουσιάζοντας τα έργα τέχνης που εκτίθενται στο μουσείο, προσπαθεί να ανασυνθέσει την ιστορία του ιερού βράχου ως μέρος του πολιτιστικού και του ευρύτερου ιστορικού γίγνεσθαι της αρχαίας Αθήνας. Το βιβλίο ακολουθεί την πορεία του επισκέπτη, ώστε να μπορεί κάποιος να μελετήσει και να διαβάσει για τα αρχαία που εκτίθενται μπροστά του. Είναι όμως έτσι γραμμένο ώστε και με αυτόνομη μελέτη να έχει τη δυνατότητα να προσεγγίσει τα θέματα βαθύτερα και να κατανοήσει τις προϋποθέσεις - πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, ιδεολογικές, καλλιτεχνικές και τεχνολογικές - που οδήγησαν στα μοναδικά έργα της Ακρόπολης.

Το βιβλίο περιέχει πλουσιότατη εικονογράφηση με φωτογραφίες αλλά και πολλά σχέδια και αναπαραστάσεις, που δίνουν τη δυνατότητα να γίνουν κατανοητά τα αποσπασματικά σωζόμενα έργα το καθένα στο πλαίσιό του. Επίσης το βιβλίο απαντά σε πολλά από τα ερωτήματα που γεννιούνται στους αναγνώστες αλλά και σε όλους τους υποψιασμένους αρχαιόφιλους, όπως π.χ. πόσο ήταν το μέγεθος της αρχαίας Αθήνας και πόσος ο πληθυσμός της, τι σήμαιναν τα θηρία στα μεγάλα αρχαϊκά αετώματα, τι αντιπροσώπευαν τα αγάλματα των Κορών, γιατί το Ερεχθείο έγινε τόσο σύνθετο και ποιος ο ρόλος των Καρυατίδων, γιατί ο ναός της Αθηνάς Νίκης έγινε ιωνικός, τι οδήγησε τον Περικλή και τους συμβούλους του στην επιλογή του συγκεκριμένου οικοδομικού προγράμματος και πώς χρηματοδοτήθηκαν τα μεγάλα έργα, γιατί αποφάσισαν να τοποθετήσουν ιωνική ζωφόρο στον δωρικό Παρθενώνα, ποια πολιτικά μηνύματα έστελναν προς τη Σπάρτη μέσα από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα κ.ά.

Το βιβλίο είναι γραμμένο από έναν πανεπιστημιακό καθηγητή που για πάνω από 30 χρόνια μελετά και διδάσκει την Ακρόπολη και συνοδεύεται με την πάντοτε άψογη καλλιτεχνική και εκδοτική ποιότητα των εκδόσεων ΚΑΠΟΝ.