Το Ιερό του Απόλλωνα - Ιστορικό της έρευνας
Στο χώρο που εκτείνεται σήμερα η Καρδάμαινα, το σύγχρονο τουριστικό- παραθεριστικό κέντρο, βρισκόταν κατά την αρχαιότητα ο δήμος των Αλασαρνιτών. Ήταν ο δεύτερος σε θρησκευτική σημασία δήμος από τους έξι, στους οποίους ήταν διαιρεμένη η αρχαία Κω. Από διάφορα επιστημονικά στοιχεία -κυρίως επιγραφικά -, προκύπτει ότι η αρχαία Αλάσαρνα ήταν ένα σημαντικό αστικό κέντρο με χίλιους πολίτες κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. Σ' αυτούς όμως πρέπει να προστεθεί και ένας ακόμη αρκετά μεγάλος αριθμός δούλων και παροίκων, δηλαδή μη ντόπιων κατοίκων του δήμου, που δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα.
 |
Χάρτης της Κω με τους αρχαίους δήμους και τις σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις |
| Δε γνωρίζουμε δυστυχώς ακόμη πότε ακριβώς ξεκινάει η κατοίκηση της περιοχής, αν και λιγοστά ευρήματα από τη νεολιθική – πρώιμη εποχή του χαλκού μαρτυρούν ύπαρξη ανθρώπινης δραστηριότητας στο χώρο ήδη από τους νεολιθικούς - πρώιμους χρόνους της εποχής του χαλκού, 5η και 4η χιλιετία π.Χ., καθώς και αργότερα κατά τη μυκηναϊκή περίοδο, 14ο και 13ο αι. π.Χ. Μυκηναϊκά όστρακα βρέθηκαν επίσης στην περιοχή "Ελαιώνας", στα βόρεια της σημερινής Καρδάμαινας. |
| ||
| Λιγοστά είναι και τα ευρήματα των γεωμετρικών χρόνων - 10ου έως και 8ου αι. π.Χ. - καθώς και της "ανατολίζουσας" εποχής, του 7ου δηλαδή αι. π.Χ. | |||
| Πλουσιότερα και σαφέστερα είναι τα κατάλοιπα κεραμικής κυρίως του 6ου αι. π.Χ. Τα θραύσματα –όστρακα - που ανήκαν σε πήλινα αγγεία, ντόπια και εισηγμένα από κέντρα της Μ. Ασίας αλλά και της Αθήνας μαρτυρούν ότι στο χώρο της σημερινής Καρδάμαινας υπήρχε όχι μόνο κατοίκηση αλλά και ζωηρή, εκτεταμένη, εμπορική δραστηριότητα, αφού προϊόντα από τη μακρινή για την εποχή εκείνη Αθήνα και την Κόρινθο φθάνουν στην αρχαία Αλάσαρνα. Όμως δεν γνωρίζουμε προς το παρόν την έκταση και τη μορφή που θα είχε αυτός ο οικισμός κατά τους πρώιμους χρόνους -γεωμετρικούς και αρχαϊκούς-, αλλά ούτε και κατά τους κλασικούς - τον 5ο και 4ο αι. π.Χ. -, αν δηλαδή ήταν χωριό, κωμόπολη ή μικρή πόλη. Περισσότερες και ασφαλέστερες πληροφορίες διαθέτουμε για το ιερό του Απόλλωνα Πυθαίου ή Πυθαέως των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων (3ος αι. π.Χ. – 4ος μ.Χ.). Η ύπαρξη του δήμου των Αλασαρνιτών, καθώς και ιερού του Απόλλωνα, λατρείας της Άρτεμης και ναού του Ασκληπιού, ήταν γνωστά στους αρχαιολόγους και αρχαιοδίφες ήδη από τα μέσα του 19ου αι., χάρις στις επιγραφές που είχαν βρεθεί στην περιοχή της σημερινής Καρδάμαινας. | ||
|
Οι γερμανικές ανασκαφές από τον R. Herzog στις αρχές του 20ού αι. στο νότιο άκρο της Καρδάμαινας πέρα από τον ξεροπόταμο Βασιλική και λίγο βορειότερα από το λόφο Θόλος, στην περιοχή που είναι γνωστή ως "Τσουκαλαριά" και "Καμίνια", ονομασίες που οφείλονται στα εργαστήρια αγγειοπλαστικής που υπήρχαν εδώ και στην υπερβολική ζέστη, έφεραν στο φως τη Βασιλική της Αγίας Θεότητας. Το 1828 ο Ιταλός αρχαιολόγος L. Laurenzi ανέσκαψε στην βoρειοανατολική πλαγιά της Θόλου, που πιστεύεται ότι ήταν η ακρόπολη της αρχαίας Αλάσαρνας, αρχαίο θέατρο, από το οποίο σώζονταν έξι εδώλια (βαθμίδες-καθίσματα) και μέρος της σκηνής. Σήμερα δυστυχώς δε διακρίνεται τίποτε στο σημείο εκείνο και υπάρχει φόβος η άγνοια των κατοίκων να συνετέλεσε στην καταστροφή όλων των λειψάνων του θεάτρου, αφού σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες αρχιτεκτονικά μέλη του χρησιμοποιήθηκαν για την οικοδόμηση σπιτιών της Καρδάμαινας.
 |
Τοπογραφικό σχέδιο του ιερού του Απόλλωνα, της ακρόπολης και μέρους του παλαιοχριστιανικού οικισμού της Αλάσαρνας στα δυτικά της Καρδάμαινας |