Ανασκαφή στο Πλάσι Μαραθώνα - Ιστορικό των ανασκαφών
Οι πρώτες ανασκαφές στο Πλάσι έγιναν το 1970 από τον Ευθύμιο Μαστροκώστα και τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο και είχαν δοκιμαστικό χαρακτήρα. Η διάνοιξη αβαθούς πηγαδιού από ιδιώτη αποκάλυψε μεγάλη ποσότητα κεραμικής της Μυκηναϊκής περιόδου η οποία οδήγησε στη διεξαγωγή δοκιμαστικών τομών από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Παρά το δοκιμαστικό τους χαρακτήρα, οι ανασκαφές του 1970 αποκάλυψαν πολλά ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας σε πολύ μεγάλη έκταση:
- κεραμική της Τελικής Νεολιθικής περιόδου (3.500-3.000 π.Χ.),
- οικιστικά κατάλοιπα και οχύρωση της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3.000-2.000 π.Χ.),
- μεγάλο μεγαροειδές οικοδόμημα, κεραμικό κλίβανο και κτίρια της Μέσης Εποχής του Χαλκού (2.000-1.700 π.Χ.)
- νεκροταφείο με κιβωτιόσχημους τάφους του τέλους της Μέσης και των αρχών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1.700-1.600 π.Χ.)
- οικιστικά κατάλοιπα των Μυκηναϊκών χρόνων (1.400-1.200 π.Χ.)
- οικιστικά κατάλοιπα της Πρωτογεωμετρικής περιόδου (1.100-900 π.Χ.)
- τάφους της Γεωμετρικής περιόδου (900-700 π.Χ.)
- περίβολο ιερού της Αρχαϊκής περιόδου (700-480 π.Χ.)
- οικιστικά κατάλοιπα και κεραμική της Κλασικής (480-323 π.Χ.), Ελληνιστικής (323-31 π.Χ.), Ρωμαϊκής (31 π.Χ.-324 μ.Χ.) και Παλαιοχριστιανικής (324 π.Χ. κ.εξ.) περιόδου.
Φωτογραφίες από τις ανασκαφές του 1970
Ωστόσο τα αποτελέσματα των ανασκαφών δεν μελετήθηκαν και δεν δημοσιεύτηκαν πλήρως, με εξαίρεση μερικές ολιγοσέλιδες ανασκαφικές αναφορές στο περιοδικό Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών (Μαστροκώστας 1970, Marinatos 1970). Επίσης, μικρές αναφορές γίνονται από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Τραυλό (Travlos 1988, 223) ο οποίος δέκα χρόνια αργότερα (1980) εκπόνησε το μοναδικό τοπογραφικό των ανασκαφών, το οποίο όμως περιλαμβάνει μικρό μόνο μέρος των τομών που έγιναν.
Παρά τον δοκιμαστικό τους χαρακτήρα, ωστόσο, οι παλαιές ανασκαφές έδειξαν τη συνεχή ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στο Πλάσι και τη διαχρονική κατοίκηση της θέσης από την προϊστορία μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα αποφασίστηκε και προχώρησε η απαλλοτρίωση των οικοπέδων της περιοχής με σκοπό τη μελλοντική τους ανασκαφή.
Τοπογραφικό των παλαιών ανασκαφών στο Πλάσι
(από Travlos J. 1988, Bildlexikon zur Topographie des antiken Attika, 223, Abb. 271).