Υπεύθυνος: Γιώργος Πάλλης
Έναρξη: 2020 | Λήξη: 2021
Θεματική κατηγορία Έρευνας: Αρχαιολογική έρευνα
Περιγραφή
Η Ελληνική Επανάσταση είχε καταλυτικές συνέπειες στην αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική παραγωγή των περιοχών όπου επικράτησε. Οι συγκρούσεις και η γενικότερη αναστάτωση ανέτρεψαν την καθιερωμένη ως τότε ανάπτυξη αυτής της παραγωγής, η οποία ωστόσο δεν διακόπηκε εντελώς, όπως μαρτυρούν τόσο οι πηγές της περιόδου όσο και τα σωζόμενα μνημεία και έργα.
Όπως επέβαλαν οι ανάγκες του πολέμου, η οικοδομική δραστηριότητα επικεντρώθηκε στις οχυρώσεις, με έμφαση στην επισκευή παλαιών κάστρων που γνώρισαν νέα χρήση. Οι επεμβάσεις αυτές, μαζί με τις καταστροφές που προκάλεσαν οι εχθροπραξίες, καθόρισαν τη μορφή με την οποία σώζονται σήμερα πολλά μνημεία οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Παράλληλα οικοδομήθηκαν και νέες οχυρώσεις, συνήθως βιαστικά και πρόχειρα, όπως μαρτυρούν τα μορφολογικά και κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά.
Στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική παρατηρείται έντονη υποχώρηση, χωρίς ωστόσο να απουσιάζει ένα μεγάλο οικοδομικό πρόγραμμα, η ίδρυση του ναού της Παναγίας της Τήνου, σχεδόν αμέσως μετά την εύρεση της εικόνας που χαιρετίστηκε ως ένδειξη της θείας θέλησης για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Επίσης, μέσα στις φλόγες του πολέμου εξακολούθησαν να δραστηριοποιούνται ζωγράφοι και αργυροχόοι, άλλοτε στα κέντρα των γεγονότων και άλλοτε αποτραβηγμένοι σε ασφαλείς περιοχές, όπως τα νησιά των Κυκλάδων.
Ερευνητικά αποτελέσματα
Το πρόγραμμα έχει ως στόχο να συγκεντρώσει και να αξιολογήσει όλες τις διαθέσιμες μαρτυρίες για την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική παραγωγή στις εξεγερμένες περιοχές της Ελλάδας από το 1821 ως το 1828, ώστε να διερευνηθούν α) τα κίνητρα για τη δραστηριοποίηση των επαναστημένων Ελλήνων σε αυτό το πεδίο, β) οι προτεραιότητες και οι κατευθύνσεις που ακολουθήθηκαν, γ) η θέση των καλλιτεχνών μέσα στο εμπόλεμο περιβάλλον, δ) η συνέχεια ή μη της μεταβυζαντινής παράδοσης στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και τα έργα τέχνης, και ε) η εικόνα που προσφέρουν για την περίοδο τα σωζόμενα έργα.
Χρηματοδότηση: 10.000 €
Κύρια πηγή χρηματοδότησης: ΕΚΠΑ
Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα: «Ανάδειξη άγνωστων πτυχών της Επανάστασης του 1821 και νέων πηγών για τη μελέτη της»
Συμμετέχοντες
Προπτυχιακοί φοιτητές: ΟΧΙ
Μεταπτυχιακοί φοιτητές: ΝΑΙ